KRONOS

Imię: Kronos

Status: bóg

Rodzice: Uranos i Gaja

Rzymski odpowiednik: Saturn

Żona: Rea (Reja)

Dzieci: Hades, Posejdon, Zeus, Hestia, Hera, Demeter

Atrybut: sierp, kosa, zakrzywiony nóż

Patronat: bóg plonów, płodności, sprzyjający wzrastaniu i dojrzewaniu wszystkiego co żyje.

Historia:

Kronos był najmłodszym z Tytanów, dzieci Uranosa i Rei. Po obaleniu swego ojca, przejął schedę po Uranosie i poślubił Reę – córkę Gai, swoją siostrę, z którą doczekał się trzech synów i trzech córek. Od swoich rodziców dowiedział się, że zostanie podobnie jak jego ojciec pozbawiony władzy przez swego potomka. Chcąc zapobiec wypełnieniu się ciążącej nad nim przepowiedni, połykał kolejno własne dzieci zaraz po ich narodzeniu. Zdążył połknąć pięcioro dzieci (Hestię, Hadesa, Demeter, Posejdona i Herę). W końcu zdeterminowana Rea postanowiła oszukać swego męża. Udała się do swej matki Gai z prośbą o radę i pomoc. Ta poradziła jej ociosać kamień na kształt noworodka, szczelnie owinąć w powijaki i podać mężowi zamiast prawdziwego dziecka. Kronos połknął zawiniątko podsunięte przez Reę, będąc przekonanym, iż po raz kolejny udało mu uniknąć przeznaczenia i odsunąć od siebie niebezpieczeństwo. W ten sposób przed okrutnym losem został uchroniony Zeus.

Rea ukryła swego ocalałego synka w jaskini u podnóża góry IDA (inne wersje tego mitu podają, iż była to góra Ajgajon lub Dikte) na Krecie. Dzieckiem opiekowały się: nimfa Ida, bogini Adrastea, koza Almateja, która dostarczała chłopcu mleka. Aby płacz dziecka nie dotarł do uszu Kronosa, wierni i lojalni słudzy Rei – KURECI - ciągle śpiewali, hałasowali, tańczyli, urządzali różne gry i zabawy w pobliżu jaskini, w której wychowywał się malec.

 Kiedy Zeus dorósł, poślubił swoją pierwszą żonę – Metydę (Metis), od której otrzymał środek wymiotny, dzięki któremu Kronos wyrzucił z siebie swoje połknięte dzieci oraz kamień, który uratował życie młodemu bogowi. Na pamiątkę tego wydarzenia głaz ten – ABADIR - umieszczono w Delfach. Uwolnieni bogowie i boginie zgodnie uznali Zeusa za swego władcę i przywódcę; solidarnie sprzymierzyli się, aby wypowiedzieć wojnę Kronosowi. Zeusowi, Posejdonowi i Hadesowi udało się pozbawić ojca władzy.

Rodzeństwo obalonego władcy nie chciało jednak uznać zwierzchności nowych bogów i nowego porządku.  Z wyjątkiem Okeanosa i Tytanid przystąpili do walki. W ten sposób wybuchła wielka wojna zwana TYTANOMACHIĄ.  Teatrem działań wojennych była TESALIA; batalia pomiędzy bogami a Tytanami zakończyła się zwycięstwem Olimpijczyków. Część buntowników zginęła, a pozostałych zepchnięto na samo dno Tartaru, zasypano ziemią i skałami oraz przywalono górami. Kronos na zawsze utracił swoją pozycję, nowym władcą bogów i świata został jego najmłodszy syn – Zeus, który wraz z braćmi – Hadesem i Posejdonem zaprowadził nowy porządek na świecie. Kronos rządził (po pogodzeniu się z Zeusem) na Wyspach Szczęśliwych.

KULT:

Głównym ośrodkiem kultu Kronosa była KRETA, skąd wywodziła się opowieść o potajemnym wychowaniu Zeusa. Z czasem rozpowszechnił się również na terenie ATTYKI.  Kronos cieszył się wśród lokalnej społeczności dużym szacunkiem i poważaniem. Z jednej strony był ponurym bóstwem zagłady, pożerającym własne potomstwo, a z drugiej był strony był bogiem dojrzewania, wzrastania, płodności, plonów i odrodzenia. Ku jego czci obchodzono święto – zwane KRONIAMI.

W sztuce:

W sztuce Kronos przedstawiany był jako brodaty mężczyzna – czasem w podeszłym wieku, trzymający w dłoni sierp, który był jego atrybutem (czasem długą kosę). Często przedstawiany jest jako mężczyzna siedzący na tronie, w lewej dłoni trzymający sierp, a w prawej zawiniątko, które podaje mu Rea.

Sprawdź Źródla

Tekst: Lady_Hekate      |     prawa graficzna: Jamnik_sst     |           Korekta: verien