TANATOS

Imię: Tanatos

Status: bóg

Patronat: bóg i uosobienie  śmierci

Atrybuty poświęcone Tanatosowi:  odwrócona pochodnia, skrzydła, sztylet

Rzymski odpowiednik: MORS – bogini śmierci i MANA GENITA

Rodzice:  syn NYKS lub Gai i Tartaru, syn Nyks i Tartaru lub Nyks i Erebu

Brat: Hypnos - bliźniak

Główne miejsca kultu: Sparta i Korynt

Historia:

Tanatos był bóstwem chtonicznym, uchodził za bliźniaczego brata boga Hypnosa, syna bogini Nyks i Tartaru lub Gai i Tartaru. Według niektórych źródeł Tantaos i Hypnos nie mieli w ogóle ojca – narodzili się z bogini Nyks.

Uważano go za srogiego boga śmierci. Niezłomna sumienność z jaką wykonywał swoje zadanie otoczyła Tanatosa złą sławą.

Król Koryntu – Syzyf - oszukał go, uwięził i na krótko uwolnił ludzkość od śmierci. Dopiero boski posłaniec – Hermes - uwolnił Tanatosa, który wykonał wyrok na śmiertelniku.

Interesującą porażkę Tanatosa pokazywał mit o królu Admetosie i królowej Alkestis.

Król Admetos cieszył się wyjątkową łaską i sympatią Apolla - kiedy ten został wysłany na banicję z Olimpu i musiał służyć u króla Admetosa jako pasterz jego stada, król był wyjątkowo dla niego dobry i nigdy nie zapomniał, że gościł u siebie samego Apollla. Bóg postanowił odwdzięczyć mu się za gościnę i lojalność. Obiecał królowi, że w godzinie śmierci będzie mógł wybrać osobę, która zgodzi się umrzeć za Admetosa. Po kilku latach król poważnie zachorował i przeczuwając zbliżającą się śmierć na próżno szukał dla siebie zastępcy.  Dopiero jego żona Alkestis zgodziła się oddać życie za ukochanego męża.  Umierającą królową przed Tanatosem uratował Heralkes, który przybył w gościnę do Admetosa. Heros chwycił Tantosa i zagroził, że nie puści go, dopóki piękna Alkestis nie wróci do męża. Bóg śmierci niestety nie mógł odmówić.

Wygląd:

W sztuce przedstawiany był jako młodzieniec z czarnymi skrzydłami u ramion, ze zgaszoną i odwrócona pochodnią lub sztyletem w ręku, często w towarzystwie swego brata – Hypnosa. Uosabiając z kolei wieczny odpoczynek, Tanatos pojawiał się jako przystojny mężczyzna oparty o pień drzewa, z jedną ręką założoną za głowę – pozycja ta w sztuce starożytnej Grecji symbolizowała relaks.

Wśród wizerunków wyrzeźbionych na słynnej cedrowej skrzyni tyrana Koryntu Kypselosa znalazła się bogini Nyks, która trzymała w ramionach białego chłopca – uosabiającego sen i czarnego – uosabiającego śmierć.

Kult:

Tylko w Sparcie miał Tanatos swoją świątynie.  Poza tym nie kwapiono się z okazywaniem mu zbyt głośnej czci. Starano się nawet nie wypowiadać jego imienia głośniej, bowiem nikt nie chciał zwracać na siebie uwagi mrocznego boga. Jego wizerunki malowano na urnach, które wkładano zmarłym od grobu, a posążki ustawiano na mogiłach.

Bibliografia

1. Graves R., Mity greckie , Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982
2. Hammond N.G.L., Dzieje Grecji, Warszawa 1973
3. Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 199
4. Ludwiczak B., Mitologia Greków i Rzymian, Kraków 2010
5. Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1997
6. Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1979
7. Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 2006

* Pierre G., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008

ARTYKUŁ W TRAKCIE REMONTU I PRZERÓBKI ZA UTRUDNIENIA PRZEPRAZAM. HEKATE

Tekst: Lady_Hekate      Oprawa graficzna: Jamnik_sst       Korekta: verien