Orfizm

Orfizm był ruchem religijnym, którego wyznawcy za swojego mistrza i założyciela uważali legendarnego mistycznego śpiewaka ORFEUSZA – stąd właśnie wzięła się jego nazwa. Rozwijał się on na terenie całej Grecji od mniej więcej VI w. p. n. e.  Miał charaktery misteryjny, a do obrzędów dopuszczani byli tylko nieliczne wybrane osoby, które przeszły odpowiednią inicjację.

Orficy oddawali cześć bogu wina, winorośli i zabawy – Dionizosowi, ale w swoich wierzeniach posunęli się znacznie dalej, bowiem stworzyli własny wariant jego kultu oraz własną charakterystyczną dla siebie teogonię.

Według ich wierzeń pierwszym bogiem był Chronos, który z Chaosu i Eteru stworzył srebrne jajo – świat. Z tego jaja wykluł się młody bóg światła – FANES, który był zarazem Dionizosem, Erosem i Metisem. Dziećmi Fanesa były – bogini Nyks, Ziemia i Niebo, zaś wnukami kolejno – Okeanos, Tetyda, Rea i Kronos. Zeus zabił Fanesa, a następnie wchłonął go. Ze związku Zeusa i jego Persefony Fanes odrodził się ponownie – ale już jako Dionizos – Zagreus. Niestety, nie dane mu było długie życie, bowiem został żywcem pożarty i rozszarpany przez tytanów. Gromowładny w akcie zemsty spalił morderców Dionizosa. Zeusowi przy pomocy Ateny i Posejdona udało się ocalić serce syna, które Zeus połknął. Dionizos odradzał się jeszcze pięć razy. Dopiero w siódmym wcieleniu narodził się jako syn Zeusa i Semele.

O samych misteriach orfickich niewiele wiadomo, bowiem miały one wyjątkowo enigmatyczny i zamknięty charakter, z tego właśnie powodu znaczna część obchodów i ceremonii pozostała zupełnie nieznana.

Orficy wierzyli, że ze zmieszanych prochów tytanów i zjedzonego przez nich boga powstali ludzie. W związku z tym każdy człowiek łączył w sobie dwa przeciwstawne sobie elementy –pierwiastki: zła pochodzące od  tytaniów i  dobra – elementy boskości, szczątki Dionizosa.

Orficy wyznawali  i rozwijali naukę o  tzw. wędrówce dusz. Według nich każda dusza istnieje niezależnie od ciała i pozostaje nieśmiertelna i niezależna nawet po jego śmierci, wcielając się w inne ciała, które są jedynie więzieniem dla duszy. Każde kolejne wcielenie było karą za grzechy popełnione w trakcie poprzedniego życia. Dusza zostaje wyzwolona z ciała dopiero po przejściu całego cyklu oczyszczeń, oddając swą boską część Dionizosowi. Orficy wierzyli, że kiedy stanie się tak z wszystkimi ludźmi na ziemi, we wszechświecie zapanuje wieczna radość, ład, spokój i harmonia.

 Orficy jako pierwsi Grecy postrzegali życie pozagrobowe w kategoriach kary lub nagrody za wszystkie złe i dobre uczynki popełnione w trakcie żywota na ziemi. Cierpienie życia w ciele można było łagodzić głównie przez praktyki religijne (misteria) i ascezę. Orficy powstrzymywali się od zabijania zwierząt i spożywania mięsa.

Bibliografia

1. Grecja. Wielkie Tajemnice Cywilizacji, T.19, Warszawa 2009
2. Wielka Encyklopedia Świata. Grecja. Kreta. Ateny, T. 7., Warszawa 2005, s. 236 - 238

Tekst: Lady_Hekate      Oprawa graficzna: Jamnik_sst       Korekta: verien