Artemida

Imię: Artemida

Status: bogini

Patronat: pierwotnie bogini świata roślinnego, opiekowała się źródłami leczniczymi, patronowała błotnistymi nizinom, lasom, terenom górzystym i łowom; utożsamiana z Selene – boginią księżyca

Atrybuty poświęcone: łuk i kołczan ze strzałami, oszczep

Brat - bliźniak: Apollo

Rzymski odpowiednik: Diana

Zwierzę: jeleń, niedźwiedź, byk, dzik i łania

Rodzice: Zeus i Leto (Latona).

Główne miejsca kultu: Efez, Tauryda,  Magnezja

Charakterystyka:

W najwcześniejszych wierzeniach starożytnych Greków Artemida była opiekunką położnic i dzieci oraz młodych dziewcząt i chłopców. Bardzo często towarzyszyła i wspierała swego brata – Apolla. Walczyła z Gigantami i Tytanami po stronie swego ojca ZEUSA. W starożytnej Grecji była bardzo często utożsamiana z inną boginią SELENE – patronką księżyca oraz z HEKATE –  mroczną i tajemniczą boginią magii, zmarłych i ciemności. Artemida postanowiła pozostać dziewicą i zdecydowanie unikała męskich zalotów. W wierzeniach Greków była również ukazywana jako bogini płodności. Żeglarze uważali ją za swoje bóstwo opiekuńcze.

Artemida i Orion

Według podań zabiła beockiego myśliwego Oriona, zsyłając na niego skorpiona, który śmiertelnie ukąsił młodzieńca. Młody łowca bowiem ośmielił się zakochać w bogini i próbował ją zniewolić.  Skorpion i Orion zostali zamienieni w konstelacje. W innej wersji mitu Orion zginął z ręki Artemidy, którą Apollo podstępem namówił do rzucenia swym oszczepem w najmniej widoczny cel na horyzoncie – jak się potem okazało tym celem była ukryta w zaroślach głowa młodego myśliwego. W końcu trzecia wersja opowieści głosiła, iż Artemida zastrzeliła młodzieńca z łuku, bowiem ten nie chciał uznać jej wyższości w rzucie dyskiem.

Artemida i Akteon:

Okrutną karę poniósł z ręki surowej bogini inny myśliwy – AKTEON, który będąc na polowaniu miał czelność podglądać boginię lasów i łowów podczas kąpieli w źródle. Rozwścieczona Artemida postanowiła ukarać młodzieńca za okazaną bezczelność zamieniając go w jelenia. Mężczyzna został zagryziony przez własne psy myśliwskie. Jest to mit, który ilustruje niszczycielski wpływ PSIEJ GWIAZDY – SYRIUSZA.

Artemida i Agamemnon

Artemida bardzo surowo potraktowała również władcę Myken – Agamemnona. Ten pyszny król obraził boginię twierdząc, że jego osiągnięcia myśliwskie znacznie przewyższają te Artemidy. Rozwścieczona do granic możliwości bogini wstrzymywała niesprzyjającymi wiatrami zmierzające do Troi greckie okręty wojenne. Niszczycielskie wiatry powstrzymał dopiero na prośbę patronki Achajów - Ateny - Posejdon. Artemida jednak nadal pałała żądzą zemsty; jako zadośćuczynienia za obrazę i zuchwałość zażądała od Agamemnona krwawej ofiary z jego córki – Ifigenii. Gdy dziewczyna znalazła się na ołtarzu ofiarnym, bogini ulitowała się nad nią i ocaliła ją przed śmiercią, unosząc w obłoku do świątyni w Taurydzie, gdzie Ifigenia została jej oddaną i wierną kapłanką.

PRZYDOMKI ARTEMIDY:

• Argotora – jako bogini trzody i podróżnych, postrach dla dzikich zwierząt,
• Artemida – Kalliste ,
• Diktynna –  tak była nazywana na Krecie, gdzie często utożsamiano ją z BRITOMARTIS, piękną dziewczyną, w której zakochał się MINOS. Zrozpaczona uciekała przed nachalnym adoratorem i nie mogąc znaleźć innego wyjścia, rzuciła z wysokich skał prosto do morza. Uratowała się cudem, bowiem wpadła w rybackie sieci.
• Limnaja – jako bogini moczarów,
• Artemida – Bauronia,
• Amaryntia,
• Potamia – jako patronka źródlanych nimf,
• Ortia lub Ortozja – taki przydomek miała w Sparcie,
• Leukofrynie – czczona pod tym imieniem w Azji Mniejszej,
• Munychia – jako bogini księżyca.

KULT:

Artemidzie poświęcono wiele świątyń, najbardziej znana znajdowała się w EFEZIE.  W całej Grecji, a w szczególności w Mesenii, Lakonii i Elidzie czczono ją jako bóstwo młodości, szczególnymi względami cieszyła się wśród wyznawców w Argolidzie. Artemida – Bauronia, jako bóstwo symbolizowane przez niedźwiedzia, doczekała się swojej świątyni na ateńskim Akropolu. Była czczona także w Azji Mniejszej, gdzie wzniesiono piękną świątynię ku czci bogini w Magnezji, nad rzeką Meander.

Myśliwi stawiali jej kapliczki na polach i wizerunki na drzewach, aby zapewnić sobie powodzenie w łowach.

W sztuce:

Artemida występowała przede wszystkim w roli łowczyni. Ukazywano ją w trakcie polowań na dzikie zwierzęta lub w czasie odpoczynku po udanych łowach. Przedstawiano ją jako młodą ubraną w krótką sukienkę dziewczynę, trzymającą w dłoni łuk; na jej plecach znajdował się natomiast kołczan ze strzałami.

• Święta i świątynie poświęcone Artemidzie są tak ciekawym tematem, że zostaną tej tematyce poświęcone osobne artykuły, które ukażą się na naszej stronie już wkrótce.

Sprawdź Źródla

Tekst: Lady_Hekate      |     prawa graficzna: Jamnik_sst     |           Korekta: verien